Links: de onderkant van de watermijt die ik als Tiphys ornatus heb gedetermineerd. De
cf. geeft aan, dat ik de soort niet met zekerheid kan stellen. De grootte is wel in
orde: andere Tiphys soorten zijn kleiner. Ik twijfel door de palpen: zie verder onderaan de
pagina.
De genitaalplaten van deze watermijt lijken wat op die van Pionopsis lutescens, maar bij die soort liggen de 2e en 3e nap
meer naast elkaar, waardoor de genitaalplaten meer een winkelhaak vormen en geen sikkelvorm
zoals hier. Tuzovsky (2011) geeft een aantal schetsen van de genitaalplaten met verschillend
georiënteerde nappen, waarbij bij één voorbeeld de laatste twee nappen wél bijna naast elkaar
liggen, dat zou dus soms verwarrend kunnen zijn.
De onderkant ziet er verder uit als de meeste Piona soorten, waarmee Tiphys dan ook nauw verwant is. Waarschijnlijk is het moeilijk Tiphys in te delen, met zijn zes nappen en afwijkende mannetjes. Piersig (1897) beschrijft de soort als Piona ornatus. Zie ter vergelijking hieronder een tegelijk gevangen Piona cf. nodata, die ik eerst voor een kleiner Tiphys exemplaar hield.
Links en linksonder: let verder op de lange uitlopers onder aan de vierde epimeren: ook Pionopsis lutescens heeft die. De mediale randen van de vierde epimeren zijn ongeveer twee keer de lengte van die van de derde epimeren.
Op de foto links is de genitaalbocht uitvergroot, enkele van de haarporiën naast de nappen zijn vaag te zien. De extra rand, die hier om één van de vierde epimeren zichtbaar is, wordt ook door Piersig (1897) beschreven.
Hieronder de palpen, van onderen leek PIV knotsvormig, maar van opzij gezien vrij dun. Dat klopt beter voor deze soort.
Over de naam:
Etymologie: Tiphys: zie hieronder, ornatus: versierd, waarschijnlijk doelend op de mooi oplichtende rood-gele vlek.
De verschillende namen van deze watermijt in oudere literatuur geven een goed voorbeeld van
de problematische naamgeving van watermijten in het algemeen.
De Duitse onderzoeker Carl Ludwig Koch bedacht in 1836 de naam Tiphys voor het geslacht
waar deze watermijt onder werd gebracht. Maar hij veranderde in 1842 die naam in
Acercus, omdat hij dacht dat de naam Tiphys al was vergeven aan een Kreeften
geslacht (Oudemans, 1897). "En dat is niet waar" schrijft Oudemans (1897), "want dat geslacht
heet Typhis, dus moet de naam Tiphys in ere hersteld worden".
Oudemans doelt daarmee op de regel dat de oudste geldige naam gebruikt moet worden en de naam
is inderdaad teruggezet. Viets (1936) schrijft in een voetnoot bij Acercus hetzelfde
verhaal (hij en Oudemans kenden elkaar). Hij stelt dat Tiphys als een schrijffout is
ontstaan, maar daardoor uniek en dus geldig is. Ik twijfel aan die "schrijffout": Tiphys was de
stuurman van de Argo, het beroemde schip der Argonauten uit de Griekse mythologie, dus een
prima naam voor een watermijtengeslacht.
Piersig (1897) beschrijft Piona ornatus. De naam Piona gebruikt hij voor het
huidige geslacht Tiphys, de naam Acercus voor wat nu een aantal Forelia
soorten zijn en Curvipes voor wat nu een aantal Piona soorten zijn, een
goed voorbeeld van het geharrewar met de naamgeving.
Op de foto hierboven wordt van links naar rechts "ingezoomd" op een schildje op de rug. Links een (niet erg goede) stackfoto, helemaal rechts een schildje op de linkerhelft van de mijt. Eenzelfde schildje zou op de rechterhelft kunnen zitten, maar dat is hier niet goed te zien. Tuzovsky (2011) schetst deze schildjes, er zouden bovendien iets meer naar achteren nog twee, kleinere, schildjes aanwezig zijn. Die zijn hier niet zichtbaar.
LITERATUUR
Tuzovsky, P.V. (2011) Water mites of the genus Tiphys Koch, 1836 (Acariformes: Pionidae) in
Russia. Acarina 19 (2): 113 - 212. Institute of Biology of Inland Waters, Russian Academy of
Sciences, Borok, Yaroslavl Province, 152742 Russia
Opgehaald van http://insects.ummz.lsa.umich.edu/ACARINA/PDFS/2011_2/Tuzovsky2011.pdf
Oudemans, A.C. (1897) List of Dutch Acari. Tijdschrift voor Entomologie 40, 1897 De
Nederlandsche Entomologische Vereeniging (p. 248). Opgehaald van:
http://ia600302.us.archive.org/11/items/tijdschriftvoore401897nede/tijdschriftvoore401897nede.pdf
Online versie pagina 248: http://www23.us.archive.org/stream/tijdschriftvoor42veregoog#page/n338/mode/2up
en op: http://www.biodiversitylibrary.org/item/40960#page/342/mode/1up
Zie verder de LITERATUURLIJST watermijten.